Amon Tobin – ISAM

“Każdy, kto szuka jazzowych breaków, powinien poszukać gdzie indziej, albo na wcześniejszych płytach. Mamy 2011 rok, moi drodzy. Witajcie w przyszłości” – słowa Amona Tobina na temat „ISAM” stanowią nie tylko odpowiedź dla ludzi zawiedzionych najnowszym albumem Brazylijczyka, ale są też pewnym drogowskazem, podług którego warto nastawić się przed odsłuchem. Z drugiej strony, najlepiej niczego nie oczekiwać.

I dać się powalić potężną ścianą dźwięku, pełną pełzających przy ziemi brudnych basów, skorodowanych beatów, krystalicznie czystych sampli, wibrujących sprzężeń, dysonansów splecionych z konsonsami i mocno przetworzonych wokali samego artysty, który w niepokojących „Wooden Toy” i „Kitty Cat” brzmi jak wokalistka z filmów Lyncha. A to przecież tylko wierzchołek całej góry lodowej. Ta wielowymiarowa muzyka została zbudowana z niezliczonej ilości mikrodźwięków, co od dawna jest, rzecz jasna, wizytówką tego artysty. Na poprzednim krążku „Foley Room”, Tobin samplował insekty, motocykle i folię aluminiową, zaś szczątkowa geneza sesji do tej płyty wygląda mniej więcej tak:

Najbardziej liczy się oczywiście to, co powstało z tego rogu muzycznej obfitości. Same słowa stają się jednak niewystarczające w obliczu producenckiej i kompozytorskiej maestrii Tobina. Uniwersum molekuł, składających się na tę jedyną w swoim rodzaju elektroniczno-akustyczną symfonię, której kolejne części są ze sobą logicznie połączone – i zarazem doskonale funkcjonują w oderwaniu od całości – po prostu powala swoim wizjonerstwem.

Jedno nie ulega wątpliwości: Tobin nadal reprezentuje własny, zupełnie odrębny gatunek muzyczny. Choć kontynuatorów ma wielu, nikomu nie udało się podrobić tego specyficznego brzmienia, będącego niebywałą mieszanką najróżniejszych i często skrajnie odległych konwencji. A wszystko to podane z urywającą głowę ekwilibrystyką i rozmachem nigdy nie przekraczającym niebezpiecznej granicy rozbuchanej bombatyczności. Być może to banał, być może truizm, ale Amon Tobin jest, był i prawdopodobnie będzie wielki. „ISAM” potwierdza to od pierwszej do ostatniej nuty, w stu procentach, co już takie oczywiste nie jest. Przynajmniej nie dla każdego.

I tutaj nie ma sensu pisać już nic więcej, bo w przypadku Brazylijczyka sprawdza się myśl Toma Waitsa, jakoby słowa były kanciaste w odniesieniu do muzyki – kiedy wpisze się kwadrat w koło, zostaje jeszcze trochę wolnej przestrzeni. Można jedynie dodać, że nie jest to album, który można docenić od razu. Być może niektórzy w ogóle go nie docenią. Ale to nie zmienia faktu, że „ISAM” jest po prostu arcydziełem.

Ninja Tune, 2011